یکی از مباحث بسیار مهم و کاربردی که برای معامله در بازار بورس حتماً باید به آن توجه داشته باشید، آگاهی از مفهوم قیمت پایانی سهم می‌باشد. قیمت پایانی موضوعی است که تمام سرمایه‌گذاران در روزهای کاری بارها و بارها با آن برخورد داشته و در سهام مختلف قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را بررسی می‌کنند. اما اغلب اوقات پیش می‌آید که قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله‌ی سهم در یک روز معاملاتی باهم برابر نباشند. البته این موضوع عجیب و دور از ذهن نیست. چرا که این دو قیمت از لحاظ محاسبه‌ای و مفهومی، متفاوت از یکدیگر می‌باشند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ به بررسی مفهوم قیمت پایانی سهم در بورس می‌پردازیم و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن را هم توضیح خواهیم داد. همچنین راجع به رابطه حجم مبنا و حجم معاملات و تاثیر آن بر قیمت پایانی نیز صحبت خواهیم کرد.
قیمت پایانی در بورس چیست؟
میانگینی از قیمت‌های معامله شده‌ی سهام در یک روز کاری را قیمت پایانی در بورس می‌گویند. به عبارتی در بازه‌ی مجاز قیمت امکان معامله سهم وجود دارد و این بازه‌ی مجاز به طور نرمال از %۵- قیمت پایانی روز قبل تا %۵+ درصد آن می‌باشد. نکته‌ی بسیار مهمی که در خصوص قیمت پایانی برای خرید و فروش‌ها باید در نظر داشته باشید این است که قیمت پایانی یک سهم که امروز به دست می‌آید، مبنای محاسبه‌ی تمامی اطلاعات تابلویی برای روز کاری بعدی می‌باشد. همان‌طور که در ابتدای مقاله هم گفتیم، معمولاً قیمت پایانی یک سهم با قیمت آخرین معامله برابر نمی‌شود. در واقع برای آن‌که قیمت پایانی یک سهم بتواند با قیمت آخرین معامله یکی شود، باید یک حجم بسیار زیادی از آن سهم در آن قیمت مشخص خرید و فروش شود تا قیمت پایانی بتواند با قیمت آخرین معامله یکی شود.
رابطه حجم مبنا و حجم معاملات و تاثیر آن بر قیمت پایانی
دقت داشته باشید که در بازار بورس اوراق بهادار ایران، شرکت‌های بورسی دارای حجم مبنا هستند. حجم مبنا هم روی قیمت پایانی سهم تاثیرگذار خواهد بود. حجم مبنا ابزاری است که از تغییرات غیرعادی در قیمت سهام جلوگیری می‌کند. این تغییرات می‌تواند هم در راستای صعودی باشد و هم در راستای نزولی. در بازارهای صعودی اگر حجم معاملاتی سهم بسیار کم باشد، این ابزار باعث می‌شود که آن سهم عملاً نتواند خیلی خوب رشد کند و رشد آن بسیار کند باشد. از طرفی، حجم مبنا در بازارهای ریزشی و اصلاحی از تغییرات شدید قیمتی و ریزش‌های خیلی شدید در یک سهم جلوگیری خواهد کرد. شما می‌توانید هر زمان که خواستید، اطلاعات مربوط به حجم مبنا را خیلی راحت از تابلوی مربوط به سهم استخراج نمایید.
در رابطه با حجم مبنا و حجم معاملات و تاثیر آن بر قیمت پایانی، دو حالت کلی وجود دارد:
۱. اگر حجم معاملات یک نماد در یک روز کاری، دست کم برابر با حجم مبنا یا بیشتر باشد، در این صورت قیمت پایانی سهم را همان میانگین موزون محاسبه شده در نظر می‌گیرند و در سامانه‌ی معاملات ثبت می‌کنند.
۲. اگر حجم معاملات سهم کمتر از حجم مبنا باشد، به اندازه‌ی همان نسبتی که این حجم معاملات از حجم مبنا کمتر است، از مقدار کاهش یا افزایش سهم هم کم می‌شود. در چنین حالتی قیمت پایانی سهم در بورس به هیچ عنوان نمی‌تواند، ۵+ یا ۵- باشد.
نحوه محاسبه قیمت پایانی سهم در بورس
قیمت پایانی سهم در بورس را می‌توان در سه حالت مختلف زیر محاسبه کرد.
۱. حالت اول برای محاسبه‌ی قیمت پایانی سهم زمانی‌است که حجم معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد:
P2=P1+((Z-P1) Y/X)
در این فرمول:
- قیمت پایانی روز جاری = P2
- قیمت پایانی روز قبل = P1
- میانگین وزنی قیمت در روز جاری = Z
- حجم معاملات = Y
- حجم مبنا شرکت = X
۲. حالت دوم برای محاسبه‌ی قیمت پایانی سهم زمانی‌است که حجم معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد:
P2=Z
در این فرمول:
- قیمت پایانی روز جاری = P2
- میانگین وزنی قیمت در روز جاری = Z
تفاوت قیمت پایانی سهم با قیمت آخرین معامله در چیست؟
قیمت آخرین معامله به آخرین قیمتی گفته می‌شود که در طول یک دوره‌ی زمانی (مثلاً یک روز کاری) معامله شده باشد. نام دیگر قیمت آخرین معامله، قیمت بسته شدن و معادل انگلیسی آن Close Price می‌باشد. قیمت آخرین معامله برای سفارش‌گذاری در بورس اهمیت زیادی دارد. چرا که چنانچه شخصی بخواهد معامله را به سرعت انجام دهد، می‌تواند قیمت سفارش خود را نزدیک به این قیمت یا معادل این قیمت وارد کند تا احتمال کامل شدن سفارش افزایش یابد. اما قیمت پایانی سهم در بورس میانگینی از قیمت‌های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات می‌باشد.
نکات مهم در رابطه با قیمت پایانی سهم در بورس
۱. عدم فروش احساسی؛ زمان‌که قیمت پایانی سهمی بیش از ۵ درصد بزرگتر از قیمت آخرین معامله باشد، به هیچ عنوان فروشنده نباشید. مگر اینکه واقعاً مطمئن باشید که آن سهم بخواهد وارد یک فاز ریزشی شدید شود.
مثال: تصور کنید که قیمت پایانی سهمی در بورس اکنون ۴+ است و قیمت آخرین معامله ۵- است. اگر شما حتی در صف فروش آن روز هم بتوانید سهم خود را بفروشید، نزدیک به ۹ درصد ضرر می‌کنید. اگر حتی دست نگه دارید و فردای آن روز سهم را در صف فروش بفروشید، عملاً ۴درصد کمتر ضرر می‌کنید. چون مبنای محاسبه‌ی قیمت فردا، قیمت پایانی امروز است که ۴+ است.
۲. عدم خرید احساسی؛ اگر قیمت آخرین معامله بیش از ۵ درصد از قیمت پایانی سهم بیشتر باشد، حتی اگر سهم روز بعد هم در صف خرید باشد، شما همچنان به سودآوری نمی‌رسید و ممکن است حتی ضرر هم داشته باشید.
مثال: تصور کنید که قیمت پایانی سهمی در بورس اکنون ۲- است و آن سهم در صف خرید دنبال می‌شود. اگر شما موفق شوید در صف خرید آن سهم را بخرید، همین امروز ۷ درصد ضرر خواهید کرد. حالا اگر خوشبینانه سهم فردا هم صف خرید باشد، ضرر شما از ۷ درصد به ۲ درصد کاهش پیدا خواهد کرد. اما با این وجود شما همچنان در ضرر هستید.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ راجع به قیمت پایانی سهم در بورس و نحوه محاسبه آن صحبت کردیم. برای بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام، قیمت پایانی یکی از گزینه‌های تاثیرگذار می‌باشد. برای همین آگاهی از آن برای افرادی که می‌خواهند به معامله در بازار بورس بپردازند، ضروری است. چراغ به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم‌های آموزش و استخدام در تلاش است تا با بیان و ارائه‌ی نکات و دوره‌های آموزش بورس به شما برای سرمایه‌گذاری صحیح و اصولی در این بازار کمک کند.