استخدام عکاس
عکاسی
به دنبال پیشرفتهای عرصهی فناوری و ظهور گوشیهای مجهز به دوربین و امروزه گوشیهای هوشمند، هنر عکاسی محبوبتر و مرسومتر شده است. به نظر ساده میآید. انگار که شغل نیست. اما عکاسی یک فن، یک حرفه، یک هنر است که یعنی ثبت و ایجاد یک تصویر ساکن و ثابت در یک قاب. این کار در دو مرحله انجام میشود: یک، ثبت تصویر به وسیلهی دوربین یا روی نگاتیو یا گیرندهی تصویر الکترونیکی؛ دو، ظاهر کردن تصویر مخفی حاصل از دوربین عکاسی و پایدارکردن آن. کسی که این فن را میداند، عکاس است.
به زبان ساده عکاس هنرمندی است که با یک دوربین و یک سری مهارتهای فنی و نگاهی هنری از آدمها، مکانها، مناظر، غذا و ...، هر آنچه چشم نامسلح میتواند ببیند، عکس میگیرد. عکاس بسته به حوزهی فعالیتش یا برای هدفی تصویری را ثبت میکند (نمونهاش عکاسی تبلیغاتی/ صنعتی) یا میخواهد قصهای را بگوید (عکاسی هنری). عکاسی شاخههای مختلفی دارد. از عکاسی چهره گرفته تا عکاسی علمی، عکاسی خبری، عکاسی هنری، تبلیغاتی و غیره.
عکاس علمی، دادهها و پدیدههای علمی و پزشکی را به تصویر کشیده و ثبت میکند. او معمولاً در زمینههای علمی مانند مهندسی، پزشکی، زیستشناسی و شیمی تا حدودی آگاهی دارد. یا عکاس خبری کسی است که از مردم، مکانها، رویدادهای فرهنگی، هنری، ورزشی، سیاسی، اجتماعی و ... که ارزش خبری داشته باشند برای روزنامهها، مجلات، سینما، تلویزیون و تئاتر عکس میگیرد. عکاس هنری در حوزهی سینما و تئاتر کار میکند یا خودش سبک و کار خودش را تعریف میکند و معمولاً به صورت مستقل در قالبهای مختلف مثل برگزاری نمایشگاه یا با انتشار کتاب آن را عرضه میکند.
تحصیلات مورد نیاز عکاسی
عکاسی را همچون سایر رشتههای هنری هم میتوان به تجربه آموخت و هم با گذراندن دورههای آموزشی آزاد و هم از طریق تحصیلات آکادمیک. عکاسان دارای تحصیلات آکادمیک شانس حضور در کارهای حرفهای و تخصصی را دارند. البته داشتن تجربه در شغل عکاسی بسیار مهم است. اگر کسی علاقهمند به تحصیلات دانشگاهی در حوزهی عکاسی نباشد، میتواند با گذراندن دورههای آموزشی آزاد، تخصص و دانش اولیهی لازم را به دست آورد و کار خود را آغاز کند. اما فردی که میخواهد برای کار و استخدام در این حوزه تحصیلات آکادمیک داشته باشد، میتواند در یکی از این رشتهها مدرک بگیرد؛ عکاسی، عکاسی خبری، هنرهای تجسمی (گرایش عکاسی)، عکاسی (گرایش تبلیغات)، عکاسی (گرایش مد و پوشاک).
شاخههای عکاسی
• عمومی یا اجتماعی: مراسم ازدواجها و جشنها و عکاسی از افراد
• تبلیغاتی و انتشاراتی: تبلیغات، مجلات و نمایشگاههای عکس
• مطبوعات و عکسهای خبری: روزنامهها و سایر انتشارات
• مد: عکسبرداری از مدلها و لباسها برای نشریات و کاتالوگها
• شرکتی (صنعتی یا تجاری): بخش تبلیغات محصولات و خدمات
• علمی یا پزشکی: گزارش تحقیقات علمی و شرایط پزشکی و درمان
وظایف و نیازمندیهای عکاس
روند کاری عکاسها به این صورت است:
• صحبت و توافق با مشتریان دربارهی کار مورد نظر آنها (در خصوص کاری که به صورت سفارشی انجام میشود؛ عکاسی که به عنوان مثال قصد برگزاری یک نمایشگاه از آثار خود را دارد، بدیهی است که این مرحله از روند کاریاش حذف میشود.)
• انتخاب و آمادهسازی محل عکسبرداری
• تنظیم دریچهی دیافراگم، سرعت شاتر و فوکوس دوربین براساس ترکیبی از عوامل مثل نور، عمق صحنه، حرکت سوژه و ...
• خلق نور مصنوعی با استفاده از فلاشها و منعکسکنندههای نور
• گرفتن عکسها
• بررسی کیفیت عکسها
• رتوش و ویرایش عکسها (دستی یا با نرمافزارهای رایانهای)
• چاپ عکسها
• بازاریابی (اگر به صورت مستقل کار کند)
گاهی عکاس نیاز به یک دستیار دارد که بعضی کارها از جمله مستقر کردن تجهیزات، آمادهسازی، نگهداری از سوابق و مستندات و کمک در چاپ عکسها را انجام دهد.
مهارتها و توانمندیهای عکاس
• خلاقیت و دید هنری؛ به عنوان مثال در تعیین زاویهی مناسب عکسبرداری
• مهارتهای فنی و عملی در عکاسی
• مهارتهای ارتباطی قوی؛ برای ارتباط با مشتریان، همکاران و ...
• شجاعت، صبر و تمرکز
• دقت و توجه به جزئیات
• داشتن سرعت عمل کافی در عکسبرداری
• آشنایی با آخرین پیشرفتها و فناوریهای در حوزهی عکسبرداری
• مهارتهای رایانهای و توان بهکارگیری نرمافزارهای مرتبط
• شم تجاری و توانایی بازاریابی (اگر به طور مستقل کار کند)
آیندهی شغلی، بازار کار و وضعیت استخدام عکاس
عکاس معمولاً در استودیوی عکاسی کار میکند. بعضی از عکاسها بسته به نوع کار در محیطهای مختلف خارج از استودیو نیز کار میکند. حتی عدهای از عکاسان مانند عکاسان تجاری، خبری یا صنعتی ممکن است گاهی برای تهیهی عکس به سفرهای کاری بروند. بسیاری از عکاسها به صورت مستقل کار میکنند، اما برخی از عکاسان در شرکتها به صورت پروژهای استخدام میشوند. دستهای دیگر هم در شرکتهای بزرگ و یا در استودیوهای عکاسی، شرکتهای تبلیغاتی، روزنامهها و مجلات و... مشغول به فعالیت هستند؛ که در این صورت طبق قوانین آن مجموعه ساعات مشخصی فعالیت میکنند. اما اگر عکاسها بخواهند به صورت آزاد و مستقل کار کنند، ساعات کاری شغلی آنها متنوع است.
سختیها و چالشهای پیش روی عکاس
شغل عکاسی مثل هر شغل دیگری سختیهایی دارد. مثلاً عکاس گاهی برای گرفتن عکس باید مسافتهای طولانی را طی کند، مدتها انتظار بکشد و همزمان تجهیزات سنگینی را حمل کند. او باید در شرایط آب و هوایی بد یا خوب، خطرناک یا ایمن و… کار کند. عکاسی که از حیوانات در طبیعت عکسبرداری میکند، گاهی باید ساعتها در کمین بوده و با قبول خطرات مختلف آن، منتظر صحنههای ناب مورد نظر خود باشد تا بتواند عکسهای حرفهای خوبی را ثبت کند. عکاس خبریای که مناطق جنگی را پوشش میدهد، جانش را در دستانش میگیرد و کارش را انجام میدهد.
شغل عکاسی به خاطر ظهور و قابلیت دسترسی گوشیهای هوشمند در مقایسه با گذشته به مخاطره افتاده است، چرا که دوربینهای پیشرفته امکان عکاسی را تقریباً برای همه فراهم میکنند. البته فرق عکاس متخصص و حرفهای با عکاس آماتور مشخص است. اما به گفتهی یکی از عکاسان معروف جهانی عکاسی در هیچ دوره تا این اندازه نه محبوب بوده، نه بیکیفیت.
مهمترین چالشهای عکاس در کشور
• مشخص نبودن جایگاه صحیحی برای شغل عکاسی در ایران
• درآمد محدود عکاسان مستقل
• نبودن حق کپیرایت برای عکاسان
• نداشتن بیمه و حقوق ثابت برای عکاسان مستقل
• عدم وجود امکانات، فضاهای مناسب و تسهیلات کافی برای عکاسان به خصوص در شهرستانها
رقابت در بخش شغلیابی استخدام عکاسی بسیار شدید است. عکاسانی که خلاقیت، تخصص و تجربهی بیشتری داشته و توانایی همگامی با فناوری روز را دارند، موفقتر خواهند بود. ساختن یک مجموعه از کارهای شخصی، تنظیم یک رزومهی فعال قوی و همینطور داشتن یک وبسایت و حضور مؤثر و فعال در شبکههای اجتماعی در موفقیت عکاسها نقش اساسی دارد.