صنایع غذایی
یکی از عواملی که باعث دگرگونی زندگی انسان و شکلدهی دنیای مدرن شده است علوم تجربی است. این علم بر پایهی آزمون و خطا شکل گرفته است و هدف آن این است که موضوعات و مسائل مختلف را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار دهد. امروزه علوم تجربی در حیطههای مختلف زندگی بشر تاثیر دارد. یکی از این بخشها که انسانها به صورت مداوم و روزانه با آن در ارتباط است صنایع غذایی و محصولات مرتبط با خوراک انسان است.
در گذشته انسانها توجه خیلی کمی به سلامت غذایی خود و جامعه داشتند اما امروزه به دلیل پیشرفت علم در حیطههای مختلف، توجه بسیار زیادی به شاخصهای سلامت غذایی میشود. این توجه امروزه به قدری افزایش یافته است که سازمانهای استاندارد ملی و جهانی استانداردهای حداقلی را برای مواد غذایی تعیین کردهاند و تمامی مواد غذایی که از تونل این سازمانها میگذرند باید این حداقلها را رعایت کنند.
صنعت تولید مواد غذایی نیز در دنیا رو به رشد است و به دلیل تغییر در مدل زندگی انسانها و رشد نیاز جامعه به مواد غذایی و خوراکی بستهبندی شده روز به روز کارخانهها و کارگاههای بیشتری برای تولید مواد غذایی بستهبندی تاسیس میشوند.
بهتر شدن الگوی مصرف و افزایش کیفیت مواد غذایی به الگوسازی و معرفی استانداردهای جدی در این زمینه نیاز دارد. این استانداردها توسط کارشناسان خبرهای که در این زمینه از اطلاعات کافی برخوردار هستند تعریف میشود.
رشتهی علوم و صنایع غذایی
این رشته در گذشته با نام مهندسی کشاورزی-صنایع فرآورده کشاورزی ارائه میشد و از سال ۱۳۷۱ به علوم و صنایع غذایی تغییر نام داد. تمام فرآیندها و عملیاتهایی که پس از برداشت محصولات زراعی و باغی و یا ذبح دام به منظور تبدیل مواد خام به مواد مصرفی انجام میشود زیر مجموعهی این رشته هستند. هدف از ارائه این رشته پرورش نیروهایی است که بتوانند در زمینههایی مثل اجرای عملیات تبدیل مواد غذایی، نگهداری محصولات کشاورزی، کنترل کیفیت، طراحی و بهینهسازی خطوط تولید و مدیریت واحدهای تولید کارخانههای صنایع غذایی فعالیت کنند.
تاریخچه رشتهی علوم و صنایع غذایی
گروه علوم و صنایع غذایی اولین بار در سال ۱۳۴۲ و در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران به عنوان اولین گروه آموزشی تخصصی در رشته صنایع غذایی در ایران تاسیس شد. ریاست این گروه در ابتدا بر عهدهی مهندس ریاحی و سپس مهندس جعفر شریف بود و براساس برنامهی توسعه آموزشی و پژوهشی که تدوین شده بود به 18 نفر کادر هیئت علمی نیاز داشت و مقرر شد ۴ رشتهی ذیل تاسیس گردد.
رشته مواد غذائی: شامل نانوایی، میکروبیولوژی صنعتی و کشاورزی، تکنولوژی کنسروسازی، خشکبارسازی، سردخانه و انبار، بستهبندی
لبنیاتسازی: شامل صنایع شیر و فرآورده های شیر
مواد استخراجی: شامل قندسازی، تهیه سیلو برای دامداری، چای، توتون، الیافنباتی
صنایع تخمیری: شامل تقطیر و الکل کشی، سرکهسازی و تهیه مایهها
برای تدریس علمی و عملی درسهای مثل کنسروسازی و خشکبار نیز از کارشناسان یونسکو استفاده میشد و همانطور که گفته شد اسم این رشته در سال 1371 به صورت رسمی به علوم و صنایع غذایی تغییر یافت.
گرایشهای رشتهی صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد
رشته صنایع غذایی در مقطع کارشناسی ارشد شامل ۴ گرایش زیر میباشد:
• مهندسی صنایع غذایی
• زیست فناوری مواد غذایی
• علوم مواد غذایی
• فناوری مواد غذایی