استخدام وکیل
وکالت چیست؟
وكالت در لغت به معنای واگذار كردن، اعتماد و تكيه كردن به ديگری است و یعنی هر فرد -اعم از حقوقی یا حقیقی- می‌تواند فرد دیگری را به عنوان نماینده‌ی خود برای رسیدگی به هر موضوعی انتخاب کند. براساس این قانون، وکالت عقدی است که به موجب آن، یکی از طرفین، طرف دیگر را بر انجام امری به عنوان نماینده‌ی خود انتخاب می‌کند. وکلا به مراجعان یا مشتریان خود مشاوره‌ی حقوقی می‌‌‌‌‌دهند و به عنوان نماینده‌ی آنها در دادگاه و مراجع قضایی حضور پیدا می‌‌‌‌‌کنند تا طبق قانون از حقوق موکل خود دفاع کنند. این مشتریان میتوانند افراد، گروهی از افراد و یا شرکت‌ها و اشخاص حقوقی باشند. در واقع وکیل با توجه به تخصص، تسلط علمی و کاری خود امور اداری، قضایی، حقوقی افرادی را انجام می‌دهد که یا تخصصی در آن زمینه ندارند یا به دلایلی نمی‌توانند آن را انجام دهند.
لازمه‌ی حرفه‌ی وکالت جهت حضور در مراجع قضایی (دادسرا، دادگاه، شورای حل اختلاف، دیوان عدالت اداری و دیوان عالی کشور) داشتن پروانهی وکالت است؛ اما کار وکالت در حوزه‌هایی مثل شهرداری، بیمه، گمرک و تمامی نهادهای اداری و کارهای اداری نیازی به پروانهی وکالت ندارد. در واقع یک فارغ التحصیل حقوق می‌تواند به طور مثال با فراگیری قوانین مربوط به دارایی، مالیات، شهرداری، بیمه، گمرک، به وکالت در این زمینه‌ها و در محدوده‌ی کارهای زیر مجموعه‌ی این ادارت بپردازد. وکلا تحت عناوینی چون وکیل انتخابی، وکیل تسخیری، وکیل معاضدتی، وکیل اتفاقی، وکیل سازمانی، وکیل قوه قضائیه، وکیل کارآموز و وکیل حمایتی به دادگستری مراجعه می‌‌‌‌‌کنند.
ساعات کار یک وکیل بسته به اینکه به صورت شخصی کار می‌کند یا استخدام شرکت یا سازمان خاصی است، متفاوت است. بدیهی است که کار مستقل ساعات کاری منعطف‌تری دارد و کار شرکتی یا سازمانی بر اساس ساعات اداری انجام میشود. شاید گاهی لازم باشد که به کل در دسترس باشید، حتی در شب و تعطیلات. محل کار وکیل معمولا در دفتر کار و دادگاه است، اما گاهی با توجه به نوع پرونده‌ی کاری شاید نیاز به مسافرت کاری برای ملاقات با موکلان و یا تهیه‌ی شواهد و مدارک باشد.
به طور کلی کار وکلا شامل چنین فعالیت‌هایی میشود:
• گردآوری اطلاعات؛ مشاهده، دریافت و کسب اطلاعات از تمام منابع مربوطه
• ارزیابی اطلاعات برای بررسی تطابق با استانداردها؛ استفاده از اطلاعات مربوط و قضاوت شخصی برای بررسی تطابق فرایندها و رخدادها با قوانین، مقررات و استانداردها
• تصمیم‌گیری و حل مسئله؛ تحلیل اطلاعات و ارزیابی نتایج برای انتخاب بهترین راه حل و حل مشکل
• مشاوره به دیگران؛ راهنمایی و مشاوره‌های تخصصی به مدیریت یا دیگر گروه‌ها
• حل تعارض و مذاکره با دیگران؛ اداره کردن شکایات، سازش دادن مجادله‌ها، حل موضوع شکایات و تضادها یا مذاکره با دیگران
وظایف و مسئولیتهای وکیل
• مشاوره به مراجعان در خصوص موارد قانونی
• حضور در دادگاه به عنوان نماینده‌ی موکل خود و دفاع از آنها
• تهیه‌ی پیش‌نویس‌ها، قراردادها و نامه‌ها برای درج در پرونده و پیشبرد امور حقوق و قضایی موکل خود
• جستجوی موارد مشابه قبلی برای تسهیل کار پرونده‌ی جاری
• جمع‌آوری و نگهداری از مستندات و مدارک مربوط به پرونده برای ارائه به دادگاه جهت دفاع از موکل خود
• شرکت در جلسات و مذاکره‌ها به منظور کشف اطلاعات بیشتر، بررسی بیشتر پرونده و یا ارائه‌ی توضیحات یا دلایل و مدارک به ذی‌نفعان
• ارائه‌ی مدارک و شواهد به دادگاه و دفاع از موکل
• انتخاب هیئت منصفه، استدلال کردن اقدامات، ملاقات با قاضی، سؤال از شهود در طول روند محاکمه
• پیگیری امور قید شده در وکالتنامه
مهارتها و توانمندیهای وکیل
یک وکیل خوب باید بیان و درک زبانی، بیان و درک نوشتاری، مهارت عالی در سخنوری، توانایی تحلیل حجم وسیعی از اطلاعات، دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات، اعتماد به نفس، صبر و تحمل بالا، شهامت و جسارت، توانایی متقاعد کردن دیگران، درایت و همدلی، رازداری، آشنایی با زبان انگلیسی، مسائل مالی و آشنایی نسبی با علوم جامعه‌شناسی، روانشناسی، انسان‌شناسی و علوم فلسفه داشته باشد. همچنین باید به قوانین حقوق بین الملل، قوانین دیه، قوانین قراردادهای بین المللی، قوانین ملک و املاک، قوانین کیفری، قوانین مهاجرت، قوانین مهریه، قوانین نظام وظیفه، قوانین وصیتنامه، قانون تجارت، قانون کار، قوانین اسناد ثبتی، قوانین انحصار وراثت، قوانین تابعیت، مشاوره‌ی حقوقی، مشاوره‌ی طلاق و ... مسلط باشد.
دانش و تحصیلات مورد نیاز وکیل
متقاضیان و علاقه‌مندان به شغل وکالت ابتدا باید در یکی از این رشتههای حقوق، الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و حقوق اسلامی مدرک تحصیلی داشته باشند. اما پیش‌شرط ورود به این حرفه قبولی در آزمون وکالت و قضاوت است. فقط داوطلبانی میتوانند در آزمون وکالت شرکت کنند که مدرک کارشناسی حقوق داشته باشند.
همچنین در صورت داشتن مدرک کارشناسی ارشد در یکی از رشتههای حقوق خصوصی، حقوق سردفتری، حقوق ثبت اسناد و املاک، حقوق اسناد و قراردادهای تجاری، حقوق بین الملل، حقوق حمل و نقل، حقوق جزا و جرم شناسی، حقوق کیفری اطفال و نوجوانان، حقوق عمومی، حقوق نفت و گاز، حقوق بشر، حقوق مالکیت فکری، حقوق اقتصادی، حقوق دادرسی اداری، حقوق هنری و ادبی، حقوق محیط زیست، حقوق تجارت بین الملل، حقوق خانواده، حقوق تجاری اقتصادی بین المللی، حقوق شرکت‌های تجاری، حقوق ارتباطات، مدیریت نظارت و بازرسی، مدیریت اصلاح و کیفرهای قضایی و مدیریت دادگستری امکان فعالیت در این حوزه وجود دارد. البته در کنار فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها، فارغ التحصیلان حوزه‌های علمیه نیز با دارا بودن شرایط لازم میتوانند وارد این شغل شوند.
بازار کار و وضعیت استخدام وکیل
تمام فارغ التحصیلان رشته‌ی حقوق و وکالت، پس از گذراندن دوره‌ها‌‌‌ی کارآموزی و آموزش‌ها‌‌‌ی لازم میتوانند با اخذ مجوز و پروانهی وکالت از نهادهای قانونی دفتر وکالت تأسیس کنند. متقاضیان پروانهی وکالت، برای گرفتن مجوز وکالت دادگستری، باید ابتدا در آزمون وکالت شرکت کنند. این آزمون هر سال توسط کانون وکلای دادگستری برگزار میشود. افرادی که در این آزمون موفق می‌‌‌‌‌شوند، پس از طی مراحل مصاحبه‌ی شفاهی و گزینش‌های اداری، پروانهی کارآموزی وکالت دریافت می‌‌‌‌‌کنند. به این وکلای کارآموز معمولاً وکیل پایه‌ی دو اطلاق میشود. البته مدت دوره‌ی کارآموزی و شرایط آن در کانون وکلا، مرکز مشاوران حقوقی و حتی وکلای قوه‌ی قضائیه متفاوت است. افرادی هم که داراي سابقه‌ی كاري حقوقي يا قضائي هستند، ممکن است از طي دوره‌ی كارآموزي يا تمامي مقدمات ذکر شده معاف باشند و مستقيماً پروانه پايه‌ی يك وكالت دادگستري برایشان صادر شود. موفقیت در این شغل در گرو تسلط بر قوانین و مقررات، دارا بودن روابط عمومی قوی و جسارت لازم است.
