استخدام کارشناس بازرگانی
کارشناس بازرگانی یا کارشناس مدیریت بازرگانی کار نظارت بر جذب مشتری و عرضه و معرفی درست و اصولی محصول یا خدمات یک شرکت را بر عهده دارد. او یکی از مهمترین بخشهای مدیریتی شرکتهای تجاری را بر عهده دارد، چرا که موفقیت یک شرکت در گرو برقراری ارتباط صحیح او با مشتریان و خریداران است. دورهی کارشناسی مدیریت بازرگانی یکی از دورههای تحصیلی آموزش عالی است و هدف از تشکیل این دوره، آموزش نیروی انسانی متخصص مورد نیاز سازمانها، ادارات، مؤسسات و شرکتهای دولتی و خصوصی در زمینهی بازرگانی با وظیفهها و هدفهای مختلف در سطوح کارشناسی است.
وظایف و مسئولیتهای کارشناس بازرگانی
سازماندهی، برنامهریزی، کنترل و رهبری چهار وظیفهی اصلی کارشناس بازرگانی است. او باید گزارشهای دورهای از عملکرد سازمان را در بخش فروش تهيه و ارائه کند. او بايد در خصوص سياستهای کلان شرکت، اهداف تجاری سازمان و برنامههای استراتژيک در بخش فروش را از مديريت عامل دريافت کرده و آنها را به پروژههای اجرايی و برنامههای عملياتی برای اجرا و دستيابی به اهداف تعيينشده تبدیل کند. کارشناس بازرگانی موظف است روحيه و رويکرد برآوردن خواستههای مشتريان و کسب رضايت آنها را در سازمان ايجاد کند. در یک شرکت تجاری کوچک، مدیریت وظیفهی تدارک کالا، فروش کالا، وصول وجه و انجام دادن مذاکرات، انعقاد قراردادها، استخدام نیرو و سازماندهی و هماهنگی و هدایت نیروهای سازمانی خود را به تنهایی انجام میدهد. اما در شرکتهای تجاری بزرگتر این وظایف بر عهدهی کارشناس بازرگانی است:
• بررسی و تحلیل بازار داخلی و بینالمللی از جهت عرضه و تقاضای کالاها و قیمتها و شرایط اقتصادی
• ایجاد بازار جدید برای کالاهای موجود، ارائهی خدمات متنوع و نوین
• ابداع روشهای جدید و خلاقانه در عرضه و توزیع، مانند طراحی روشهای مطلوب توزیع در سیستم دولتی
• فعالیتهای اجرایی مربوط به صادرات و واردات و یا خرید و فروش داخلی
• کنترل و نظارت بر نحوهی انجام خريدهای شرکت در چارچوب مقررات و آئيننامههای معاملات
• مراجعه و تماس با مؤسسات، شرکتها و کارخانجات در رابطه با تأمين نيازهای شرکت
• دريافت و بررسی آمار و اطلاعات ميزان فروش و بررسی علل نوسانات صعودی و نزولی آن و انجام اقدامات مقتضی
• هماهنگی با واحد برنامهريزی به منظور اطلاع از توان موجود و ظرفيت خالی شرکت جهت توسعه فعاليتهای بازاريابی، تحويل به موقع قراردادهای جاری، تدوين برنامهی کلان توليد ساليانه
• مذاکره با مشتريان و تأمينکنندگان و تهيهی پيشنويس قراردادهای فروش و خريد و ارائه به مديريت عامل جهت بررسی و تأييد
• جمعآوری اطلاعات مؤثر و مفيد و ارائه به مديران واحدها جهت الگوبرداری از بهترينها
• شرکت در جلسات مديران و شنيدن و دريافت گزارش ها و پاسخگوئی به پرسشها در رابطه با امور بازرگانی
• شناسايی رقبا در بازارهای صنعتی داخل و خارج کشور و بازاريابی متناسب برای تهیهی محصولات و قطعات جديد
• بازاريابی، تبليغات، معرفی سازمان در بازارهای صنعتی و تبليغات توانمندیهای سازمان برای عرضهی بيشتر محصولات
• ارزيابی پيمانکاران فرعی سازمان و طراحی برنامههای مناسب برای ارتقاء آنها
• ارائهی گزارش از فعاليتهای انجام شده به همراه تجزيه و تحليل لازم در پايان هر ماه به مدير عامل
• ارائهی سفارشات و زمان درخواستشده از سوی مشتری به واحد توليد و برنامهريزی توليد و پيگيری ارسال محمولهها در زمانهای درخواستی
• نظارت بر روند خريد ملزومات، مواد اوليه، لوازم يدکی و مصرفی و ديگر تجهيزات و ابزارآلات
• پيش بينی مراحل گشايش اعتبار، حمل و ترخيص کالا به منظور در نظر گرفتن آن ها در برنامه سفارش کالا
• انجام محاسبات لازم به منظور تعيين ارز مورد نياز خريد کالاهای خارجی
مهارت و ویژگیهای کارشناس بازرگانی
یک کارشناس بازرگانی موفق باید هوش تجاری و شم اقتصادی داشته باشد. او باید بتواند با سرعت عمل بالا در تصمیمگیری در مدت زمانی کوتاه سود و زیان را بسنجد و موقعیتهای مناسب تجاری را به دست بیاورد. مثل تمام کارهایی که به ارتباط مستقیم با اشخاص احتیاج دارد، کارشناس بازرگانی هم برای جذب مشتری و ایجاد رونق در بازار باید از روابط اجتماعی قوی و قدرت بیان خوبی برخوردار باشد.
کارشناس بازرگانی نیاز دارد که از فناوری و قابليتهای فنی شرکت، راهکارهای علمی و نوين مديريت شناخت کافی داشته باشد. توانائی بالا در برنامهريزی، سازماندهی، هدايت، هماهنگی، تصميمگيری و کنترل فعاليتهای مختلف واحد بازرگانی همسو با سياستگذاريها و اهداف خرد و کلان شرکت از ويژگيهای مهم اوست.
قدرت تجزیه و تحلیل بازار، آشنایی با مديريت خريد، تجارت الکترونیک، سيستم سنجش رضايت مشتری، مديريت برند و برندسازی، قوانين روز واردات و صادرات، الگوبرداری از بهترينها، اصول و فنون مذاکرهی موفق، مديريت ارتباط با مشتری، روشهای بازاريابی و تبليغات، تکنیکهای فروش و روشهای تأمین، زبان انگلیسی و اصطلاحات بينالمللی بازرگانی، سيستمهای اطلاعات مديريت، مديريت منابع انسانی، مديريت استراتژيک، مديريت بحران، روشهای کاهش هزينه، برنامهريزی، مديريت و کنترل پروژه، فنون ادارهی کارآمد جلسات، مديريت بهرهوری، مديريت زنجيره تأمين، مديريت فناوری، فناوری اطلاعات، مسائل مربوط به عقد قراردادهای فروش و خريد و نکات حقوقی آنها، قوانين تجارت، تفکر سيستمی، لجستيک و ... از جمله مهارتهای دیگری است که یک کارشناس بازرگانی موفق باید داشته باشد.
دانش و تحصیلات مورد نیاز کارشناس بازرگانی
برای ورود به این حوزهی کاری داشتن مدرک کارشناسی مناسب است و مدیریت بازرگانی، MBA، بهترین گزینه برای تحصیل در دانشگاه است. فارغالتحصیلان رشتههای دیگری چون مدیریت اجرایی، مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع هم در صورت داشتن تجربه و سابقهی کاری امکان اشتغال در این حوزه را دارند. فارغالتحصیلان رشتههای فنی مرتبط با زمينهی فعاليت سازمان و صنعتی که شرکت در آن حضور دارد، مثل مهندسی مکانيک، مهندسی برق و متالورژی هم به شرط داشتن دانش فنی و مهارتهای اجرايی مورد نیاز کارشناسی بازرگانی هم میتوانند امکان استخدام داشته باشند. تجربه و سابقهی کار در موفقیت در این رشته بسیار مؤثر است و بدیهی است که ادامهی تحصیل امکان ترقی را بالاتر میبرد.
در این حرفه آشنایی هر چه بیشتر با مسائل تجاری و اقتصادی و محیط بازار و تسلط بر زبان انگلیسی و رایانه هم در پیشرفت شغلی تأثیر بسزایی دارد. مراکز آموزشی آزاد از جمله مراکز آموزش بازرگانی استانها وابسته به مؤسسهی مطالعات و پژوهشهای بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت یا مراکز آموزش اینترنتی اقدام به برگزاری دورههای تخصصی میکنند.
بازار کار و وضعیت استخدام کارشناس بازرگانی
دفاتر بازرگانی به عنوان بخشی از یک شرکت و کارخانه یا به صورت مستقل محل کار کارشناسان بازرگانی است. تعاملات شغلی آنها نیز بسته به گرایشی که در آن به کار مشغولاند و رتبهی کاریشان، متفاوت است. گاه مراجعه به وزارتخانهها، بانکها، محلهای مبادلهی کالا و … نیز در حیطهی وظایف این افراد قرار میگیرد، اما در حالت کلی، کارشناسان بازرگانی با کارشناسان اقتصادی، مهندسان کارخانهها و … در ارتباط هستند. افرادی که در این حوزه تحصیل میکنند، شناخت کافی از کسب و کارها و طریقهی ایجاد تجارت موفق دارند و به همین خاطر شانس بالایی در موفقیت در حیطهی کارآفرینی و تشکیل کسب و کار جدید دارند.
آنها با مباحث مربوط به بازار، تدوین استراتژیهای سازمانی، شناخت مشتریان و نحوهی ارتباط با آنها، شناخت فرایندهای فروش، بازاریابی و خدمات به مشتریان آشنایی لازم را دارند. از این جهت قابلیت استخدام در واحدهای بازرگانی سازمانها را دارند و میتوانند به خوبی در سطح مدیران اجرایی در سازمانهای بازرگانی، صنعتی و دولتی مشغول به کار شوند. فارغ التحصیلان این رشته با تسلط به مباحث مربوط به بازار، مبحثهای تدوین استراتژیهای سازمانی، شناخت مشتریان و شیوهی ارتباط با آنها، آشنایی فرایندهای فروش، بازاریابی و خدمات به مشتریان شرایط لازم جهت استخدام در واحدهای بازرگانی سازمانها را داشته باشند.
با توجه به گسترش حوزهی صنعت و خدمات، کشورها به نیروهای توانمند در بخش بازرگانی احتیاج دارند که با شناسایی بازارهای داخلی و جهانی و تسلط بر قوانین این حرفه، بازاری سودآور برای ارائهی صنایع و خدمات ایجاد کنند و سبب توسعهی اقتصادی کشورشان شوند. کارشناسان بخش بازرگانی در پیشبرد فعالیتهای بازرگانی کشور نقش بسزایی دارند. بخش بازرگانی در صنایع حساسی چون فولاد، نفت و گاز سهم عمدهای در رونق بخشیدن به فعالیتها دارد.