استخدام کارشناس گمرک
به مجموعه فعالیت‌های افراد در مطالعه، بررسی یا سرپرستی بهبود روش‌های گمرک، تعیین ارزش، امور حقوقی و قضایی، صادرات و واردات، تعرفه، سود بازرگانی و رسیدگی به اختلافات گمرکی کارشناسی گمرک گفته می‌شود.
کارشناس گمرک در سازمان گمرک کشور یا بخش گمرک سازمانها و شرکتهای بازرگانی و صنعتی دولتی و خصوصی کار می‌کند و با کلیه‌ی امور گمرکی در بخش‌های مختلف آشنایی کامل دارد. او با آگاهی از قوانین و مقررات گمرکی و آشنایی با نوع فعالیت، کالا و محصولات و کلیه‌ی امور وارداتی و صادراتی شرکت یا سازمانی که برای آن کار می‌کند، کلیه‌ی امور گمرکی را بر عهده دارد.
گمرك یک سازمان دولتی تابع وزارت امور اقتصادی و دارایی است که مسئول اجرای قوانین گمركی و اخذ حقوق و عوارض ورودی (واردات) و خروجی (صادرات) و همچنین مسئول اجرای سایر قوانین و مقررات مربوط به واردات، ترانزیت و صادرات كالاهاست.
گمرک نقش حساسی در حمایت از صنایع و تولیدات داخلی و اجرای مطلوب سیاست‌های تجارت خارجی دارد. بنابراین کارشناس گمرک در واقع مرزبان اقتصادی کشور و حافظ منافع مردم و کشور است.
به طور کلی دو نوع گمرک مسافری و تجاری وجود دارد. گمرک مسافری به ورود و خروج افراد و گمرک تجاری به ورود و خروج اموال و کالاها در کشور مربوط می‌شود. کارشناس گمرکی که در بخش گمرک مسافری کار می‌کند، از کلیه‌ی قوانین، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های گمرکی، مقررات مسافری، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های مسافری و سایر اطلاعات مربوط به این بخش آگاه است. در بخش گمرک تجاری نیز کارشناس گمرک بر قوانین صادرات و واردات، ارزش‌گذاری کالاها، تعرفه و کدگذاری کالاها و سایر قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط تسلط کافی دارد.
وظایف و مسئولیت‌های کارشناس گمرک
وظایف و مسئولیت‌های کارشناس گمرک بسته شرکت یا سازمان و بخشی که در آن کار می‌کند، متفاوت است. اما به طور کلی عبارتند از:
• شناخت کامل کالاهای گوناگون
• نظارت مستمر بر حسن انجام کار کارشناسان، ارزیابان و سایر کارکنان تحت سرپرستی
• مطالعه و تحقیق مستمر درباره‌ی روش‌های تعیین ارزش
• بازبینی کلیه‌ی اظهارنامه‌های صادراتی و وارداتی که به اداره‌ی بازبینی رسیده‌اند
• رسیدگی به اظهارنامه‌های گمرکی و اسناد ضمیمه و کنترل آنها پس از ترخیص کالا
• تنظیم مطالبه‌نامه‌ی کسر دریافتی، در صورت لزوم و پیگیری موضوع تا حصول نتیجه
• شناخت کامل و استنباط دقیق از قوانین و مقررات گمرکی
• ممانعت از ورود و خروج مسافران یا کالاهای غیرمجاز
• بازرسی مسافران، مدارک و بار آنها
• رسیدگی به درخواست‌های مراجعان از جمله مسافران، تاجران و ...
• بررسی و رسیدگی اظهارنامه‌ها
• انجام یا نظارت بر عملیات‌های ارزیابی کالاها
• بررسی ارزش واقعی کالاها
• صدور پروانه‌های گمرکی برای کالاها پس از انجام ارزیابی
• بررسی اظهارنامه‌ها و سایر اسناد مرتبط
• کنترل اظهارنامه‌های گمرکی پس از ترخیص
• انجام کلیه‌ی امور گمرکی مربوط به صادرات و واردات کالاها درسازمان‌ها و شرکتهای مختلف
مهارتها و ویژگیهای کارشناس گمرک
کارشناس گمرک از مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خوبی برخوردار است. در ارتباط مستقیم با ارباب رجوع به صبر و حوصله و خلق و خوی مناسب احتیاج دارد. او همچنین جزئی‌نگر است و از دقت بالایی بهره‌مند است؛ امور گمرکی مانند حسابداری استريال اما با محاسبات حقوق دولت ارتباط دارد. برای مثال، فرد باید بداند کدام کالا در کدام طبقه قرار می‌گیرد و با توجه به این، چه تعرفه‌ای دارد. همان‌طور که می‌دانید، برای وارد کردن اجناس به کشور و خارج کردن آنها از مرز، پول دریافت می‌شود. قدرت تصمیم‌گیری مناسب، داشتن رفتاری قاطع ولی محترمانه با مراجعان، شناخت کامل نسبت به کالاها و اموال مختلف و آگاهی از کلیه‌ی قوانین و مقررات گمرکی را نیز به این فهرست اضافه کنید.
دانش و تحصیلات مورد نیاز کارشناس گمرک
متقاضی این رشته و حرفه باید در یکی از رشته‌های امور گمرکی، مدیریت گمرکی، اقتصاد، حقوق، علوم اجتماعی، حسابداری و مدیریت (گرایش بازرگانی و مالی) مدرک کارشناسی و یا در رشته‌های حقوق تجاری اقتصادی بین‌المللی، حقوق تجارت بین‌الملل، حقوق اقتصادی، حقوق اسناد و قراردادهای تجاری، حقوق شرکتهای تجاری، حقوق حمل و نقل تجارت، حقوق نفت و گاز، حقوق بین‌المللی و مدیریت نظارت و بازرسی کارشناسی ارشد بگیرد تا بتواند وارد بازار کار شود. بدیهی است که مثل مشاغل دیگر فارغ التحصیلان رشته‌های دیگر هم جذب بازار این کار می‌شوند. شرکت در آزمون استخدامی، موفقیت در این آزمون و گزینش سازمان، داشتن اطلاعات در زمینه‌های فیزیک، شیمی، میراث فرهنگی و عتیقه‌جات، الکترونیک، رایانه، ارزیابی فرش دستبافت و ... تأثیر بسزایی در موفقیت شما دارد. برای ورود به سازمان‌های دولتی از جمله گمرک باید در آزمون ورودی شرکت کرد و پس از گذراندن مصاحبه و گزینش اداری امکان استخدام وجود دارد.
بازار و وضعیت استخدام کارشناس گمرک
پیش‌بینی می‌شود که این شغل آینده‌ی روشنی پیش روی خود داشته باشد. علاقه‌مندان کارشناسی گمرک پس از دریافت مدرک کارشناسی این رشته و مشغول شدن به کار، در ازای هر چهار سال، یک طبقه به گروه شغلی شما اضافه می‌شود. در این رشته خود اشتغالی وجود ندارد، اما لازم است که اطلاعات‌تان همیشه به‌روز باشد.
کارشناس گمرک گاهی در محیط سرپوشید‌ه‌ی اداری و گاهی در فضای باز با شرایط آب و هوایی متفاوت و معمولاً خارج از شهر کار می‌کند. او با ارباب رجوع (که صاحب کالاست)، مسئول سرویس، معاونت گمرک و دیگر همکاران اداری‌اش در ارتباط است. کارشناس گمرک پس از استخدام در پست‌های گوناگون مثل ترانزیت، سرویس ارزیابی، بازبینی، متروکه، امانات پستی، دایره‌ی ارزش و سایر امور فنی و اجرایی می‌تواند انجام وظایف اصلی گمرک را بر عهده بگیرد.
کارشناس گمرک می‌تواند در سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمانها و شرکتهای دولتی و خصوصی بازرگانی و صنعتی استخدام شود. هر سازمان و شرکتی که در امور صادرات و واردات فعالیت می‌کند و همچنین مراکز و کارخانه‌های صنعتی که خود واردکننده‌ی مواد و قطعات مورد نیاز و صادرکننده‌ی محصولات‌شان هستند، یک بخش بازرگانی خارجی دارند که باید یک کارشناس گمرک در آن حضور داشته باشد. گسترش ارتباطات کشورها و سازمانها در سطح بین‌المللی و تحولات گوناگونی که در مبادلات بین‌المللی رخ داده، این نوید را می‌دهد که آینده‌ی شغلی مناسبی پیش روی کارشناسان گمرک باشد.
حقوق و دستمزد و مزایای کارشناس گمرکی که در سازمان گمرک و یا سایر سازمان‌های دولتی استخدام می شوند، مانند سایر کارمندان مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت میکنند. کارشناسانی هم که در بخش خصوصی فعالیت میکنند، بنا به میزان تخصص، تجربه، توانایی و توافقی که با کارفرمای خود میکنند، درآمدهای متفاوتی دارند.
مزایا و معایب شغل کارشناس گمرک
کار آسان وجود ندارد. کارشناس گمرک هم از این قاعده مستثنا نیست. در عوض، از جایگاه شغلی خوب و بالطبع موقعیت اجتماعی مطلوبی برخوردارند. اما کار و شرایط کارشان، شرایط محیطی و آب و هوایی و همچنین دوری از خانواده، سخت است و مسئولیت سنگینی بر عهده دارند، در ازایش، با توجه به همین میزان سختی کار، از مزایایی برخوردارند. از سویی اجازه‌ی فعالیت در مشاغل تجاری را نیز ندارند.
