هتلداری و گردشگری
هتلداری و گردشگری تقریباً حرفه‌های نوینی محسوب می‌شوند. سفر در گذشته به شکل مدرن و وابسته به افراد و بنگاه‌ها صورت نمی‌گرفت. مقوله‌ی شخصی‌تر بود. افراد اسباب سفر خود را تهیه و آماده می‌کردند و محل اقامت هم به طور سنتی‌تر انتخاب می‌شد. اما دنیای مدرن نیاز به شهروندان حرفه‌ای دارد. شهروندانی که هر کدام وظایفی را بر عهده می‌گیرند و در ازایش درآمد کسب می‌کنند. شهروندانی که لازم است همه چیز، حتی سفر را جدی بگیرند و مقصد سفرشان را خوب بشناسند. نسبت به آن آگاهی داشته باشند. امروز به سفر و متعلقاتش هم نگاه حرفه‌ای‌تری می‌شود. به همین خاطر است که شغلی به نام راهنمای گردشگری یا هتلداری به وجود می‌آید. راهنمای گردشگری آن واسطه است که تجربه‌ی سفر را برای شما جذاب‌تر و آگاهانه‌تر پیش می‌برد. هتل‌ها و سایر اماکن مشابه بستر این تجربه را فراهم می‌کنند. هتلداری و گردشگری گاهی در ارتباط مستقیم با هم هستند و گاهی از هم جدا می‌شوند. افرادی که وارد این حرفه‌ها می‌شوند، هم باید علاقه‌ی زیادی به روابط گسترده‌ی انسانی و به طور کلی جهان انسانی داشته باشند، هم مهارت‌های ارتباطی را از بر باشند و هم نگاه جهان‌وطنی داشته باشند تا بتوانند با ملیت‌ها، قومیت‌ها و نژادهای مختلف بی‌طرفانه ارتباط برقرار کنند.
راهنمای گردشگری
راهنماي گردشگری یا راهنمای تور مسافرتی كسي است كه داراي تسلط و اطلاعات كامل درباره‌ی ميراث طبيعي و فرهنگي، خصوصيات فرهنگي، اقليمي و اجتماعي منطقه و نيز درك خاصي از مسائل، مقتضيات، آداب و رسوم و مقررات مرتبط با اين مكان‌ها هر منطقه است. و باید بتواند اين اطلاعات را به زبان قابل درك براي گردشگران توضيح دهد و يا ترجمه كند. راهنمای گردشگری همراه گروه سفر می‌كند و در شرایط مختلف مسافران را راهنمایی و اطلاعات مورد نیاز آنها در سفر را در اختیارشان می‌گذارد.
البته وظایف و حوزه‌ی کاری راهنمای گردشگری با مدیر تور متفاوت است. اما در بسیاری موارد چون مدیر تور وظایف مربوط به راهنمای گردشگری را نیز انجام می‌دهد (که از نظر استانداردهای بین المللی مانعی ندارد)، تفکیک آنها از یکدیگر سخت می شود. مدیر تور مسئولیت تور و همه‌ی مسافران آن را بر عهده دارد. او بر انجام درست کارها و برنامه‌های تور نظارت داشته و مسئولیت مدیریت هزینه‌ها و مخارج تور را بر عهده دارد.
راهنمای تور مسافرتی باید حافظه‌ی خوبی در به خاطر سپردن اطلاعات تاریخی، رویدادها، حقایق، اعداد و ارقام داشته باشد. او باید توان مدیریت و سازماندهی خوبی داشته و جایی که لازم است، تصمیم‌گیری‌های درستی برای گروه انجام دهد. همچنین داشتن روابط عمومی خوب و ایجاد ارتباط نزدیک و توأم با احترام با مسافران، داشتن ظاهری آراسته و مسئولیت‌پذیری بالا از دیگر خصوصیات اصلی راهنمای گردشگری است.
راهنمای گردشگری در سفر باید همیشه در دسترس باشد، بنابراین گاهی از صبح زود تا آخر شب مشغول کار است. حجم کار او در زمان‌هایی از سال به‌خصوص تعطیلات بسیار بیشتر است. در بسیاری از موارد راهنمای تور شغلی پاره‌وقت برای افراد است و در کنار آن شغل یا مشاغل دیگری نیز دارد. تنها تعدادی از راهنمایان تور هستند که به صورت تمام‌وقت کار کرده و از این راه تمام هزینه‌های زندگی خود را تأمین می‌کنند. راهنماي تور زندگي خود را عمدتاً در كنار مسافران و توریست‌ها و اغلب در نواحي توريستي می‌گذراند و اغلب در چند منطقه يا كشور داراي مهارت و تجربه‌هاي مناسب است. او معمولاً با یک آژانس مسافرتی یا برگزارکننده‌ی تور کار می‌کند.
وظایف و مسئولیت‌های راهنمای گردشگری
از جمله وظایف راهنمای گردشگری یا مدیر تور می‌توان به این موارد اشاره کرد:
• پیوستن به گروه در شروع سفر، خوشامدگویی و دادن اطلاعات مربوط به جزئیات سفر به آنها
• اطمینان یافتن از پیش رفتن همه‌ی موارد سفر مثل سرویس‌دهی غذا، مکان استراحت و ... مطابق با برنامه و انجام هماهنگی‌های لازم
• انجام زمانبندی مناسب برای کل سفر
• کمک به مسافران در مسائل مختلف از جمله موارد مربوط به گذرنامه و...
• ارائه‌ی توضیحات کلی از مکان‌ها و محل‌های بازدید در سفر به مسافران و گردشگران
• تدارک دیدن و فروش برنامه‌های مختلف تفریحی و گردشی به افراد تور
• مشاوره دادن در خصوص مواردی مثل رستوران‌ها، مغازه‌ها و مراکز خرید هر منطقه
• راهنمای تور باید همیشه برای مشاوره دادن، حل مشکلات و رویارویی با مسائل اضطراری مثل گم شدن گذرنامه یا پول، بیماری و...در دسترس باشد.
مهارت و توانمندی‌های راهنمای گردشگری
• توانایی برقراری ارتباط با همه‌ی افراد در هر سن و موقعیتی
• اعتماد به نفس
• صبر و مسئولیت‌پذیری
• رفتار مؤدبانه
• علاقه‌ی زیاد به جغرافیا و مکان‌های تاریخی و داشتن دانش کافی در این حوزه‌ها
• آشنایی با فرهنگ‌های مختلف
• آشنایی خوب با یک یا چند زبان خارجی
• آگاهی از مسائل ایمنی در سفر
• توانایی حفظ آرامش در شرایط اضطراری
• داشتن انعطاف در برخورد با مشکلات سفر یا مسافران
• مهارت مدیریت زمان و سازماندهی
• ظاهر مناسب و آراسته
• توان بدنی خوب
• مدیریت مناسب هزینه و مخارج تور
دانش و تحصیلات مورد نیاز گردشگری
برای ورود به این حرفه راه‌های متفاوتی وجود دارد. رشته‌ی راهنمای گردشگری در شاخه‌ی کار و دانش وجود دارد که افراد می‌توانند پس از گذراندن سال اول دبیرستان وارد این رشته شوند. در صورت علاقه‌مندی می‌توانند در رشته‌ی مدیریت گردشگری در دانشگاه علمی و کاربردی و یا رشته‌ی مدیریت جهانگردی، تاریخ و باستان‌شناسی در سایر دانشگاه‌ها ادامه تحصیل دهند. البته برای ورود به حرفه لزوماً نیازی به مدرک دانشگاهی مرتبط نیست. در بعضی از مؤسسات دوره‌های آموزشی حرفه‌ای نیز در این زمینه برگزار می‌شود و به افراد گواهینامه داده می‌شود. کسب تجربه و رزومه‌ی کاری هم این میان نقش مهمی را ایفا می‌کند. علاقه‌مندان راهنمايی گردشگری اغلب دوره‌هاي آموزش رسمي يا غير رسمي مي‌گذرانند، مثلاً به صورت كارآموزي با حقوق كم برای افراد باسابقه و كهنه‌كاران باتجربه در اين حوزه.
بازارکار و وضعیت استخدام راهنمای گردشگری
متقاضی و علاقه‌مند به رشته‌ی گردشگری می‌تواند در آژانس‌های مسافرتی و گردشگری، مؤسسات گردشگری، هتل‌ها و متل‌ها استخدام شود و با کسب تجربه‌ی بیشتر به سمت‌های مدیریتی برسد. همچنین می‌تواند به صورت مستقل با تورهای شرکت‌های مختلف همکاری کند. یا با داشتن تجربه و سرمایه‌ی لازم می‌تواند خود آژانس مسافرتی و گردشگری تأسیس کند. در خصوص وضعیت استخدام راهنمای گردشگری اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. بازار کار راهنمای گردشگری ارتباط مستقیمی با صنعت گردشگری دارد. در صورتی که این صنعت رونق پیدا کند، بازار کار این شغل نیز بسیار بهتر خواهد شد.
هتلداری
هتلداری بخشی از صنعت گردشگری به حساب می آید. فردی که توانایی مدیریت افراد را داشته باشد و علاقه مند نیز به امور هتل باشد می تواند وارد این شغل شوند. در ادامه امور هتل داری را بررسی می کنیم.
درباره‌ی هتلداری
سفر به شکل مدرن درآمد و باید قالب و چارچوبی برایش تعریف می‌شد. بدین ترتیب تعداد هتل‌ها بیشتر و بالطبع نیاز به افرادی متخصص در این زمینه احساس شد و در نتیجه رشته‌ی هتلداری به وجود آمد. این رشته یکی از رشته‌های پرطرفدار در صنعت گردشگری است که با نام مدیریت هتلداری تدریس می‌شود. با پیشرفت گردشگری و همه‌گیر شدن سفر در دنیا، رشته‌ی هتلداری نیز باید افرادی را به بازار گردشگری روانه کند که با آداب و رسوم، زبان، فرهنگ و رفتارهای خاص مردم دنیا آشنا باشند. امروزه تنها داشتن سرمایه برای توسعه‌ی هتلداری کافی نیست، بلکه دانش، مهارت و توانمندی‌های نیروی انسانی از جمله مدیران هتل‌ها عاملی بسیار مهمی به شمار می‌رود.
وظایف و مسئولیت‌های هتلدار یا مدیر هتل
• تعیین بودجه‌ی سالانه
• تحلیل اطلاعات و آمار مالی
• تعیین اهداف کسب و کار و استراتژی‌های بازاریابی
• تعیین وظایف کارکنان بخش‌های مختلف هتل و مدیریت و کنترل آنها
• ایجاد هماهنگی بین بخش‌های مختلف هتل
• اطمینان از وجود امنیت در سطح مطلوب و لازم
• دریافت و بررسی شکایات و نظرات مشتریان
• اطمینان از رعایت شدن قوانین و دستورالعمل‌ها در هتل از جمله داشتن مجوز، قوانین بهداشتی، ایمنی و …
مهارت‌های و توانمندی‌های مورد نیاز هتلداری
• آشنایی با زبان انگلیسی و ترجیحاً یک زبان دیگر مثل آلمانی، فرانسه یا عربی
• روابط عمومی بالا و قوی
• قدرت تجزیه و تحلیل مسائل
• نظم، دقت، تعهد و مسئولیت‌پذیری
• خوشرویی، خوش‌برخورد بودن و داشتن اعتماد به نفس
• خونسردی و حفظ آرامش در مواقع بحران
• برخورداری از مهارت‌های کسب و کار
• شناخت داشتن از نیازها و سلیقه‌های مشتریان
دانش و تحصیلات مورد نیاز هتلداری
ورود به این رشته را باید با تحصیل در هنرستان آغاز کرد و بعد در رشته‌هایی مثل هتلداری، پذیرایی و تشریفات، گردشگری، مهمانداری هواپیما و مدیریت هتلداری و مدیریت گردشگری در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد مدرک دانشگاهی گرفت. به جز دانشگاه امکان تحصیل در مؤسسات آزاد گردشگری در ایران در رشته‌ی هتلداری وجود دارد و حتی در بعضی از مؤسسات می‌توان مدارک بین المللی این رشته را دریافت کرد. در رشته‌ی هتلداری افراد با هفت استاندارد که مربوط به بخش‌های مختلف هتل است، آشنا می‌شوند. این افراد پس از آموزش درس‌هایی مثل اتاقدار هتل، متصدی البسه در هتل، سرپرست رستوران، استاندارد کاربر رایانه، پذیرشگر هتل و متصدی طبقات و پس از گذراندن دوره‌ی کارورزی می‌توانند مدرک تحصیلی خود را دریافت کنند.
بازار کار و وضعیت استخدام هتلداری
وضعیت اشتغال و استخدام هتلداری متأثر از ورود گردشگران داخلی و خارجی است. بنابراین رونق هتلداری تا حد زیر در گرو توسعه و گسترش صنعت گردشگری است. متقاضیان پس از اتمام تحصیل در رشته‌ی هتلداری می‌توانند در این موقعیت‌های شغلی و در هتل‌ها و رستوران‌ها مشغول به کار شوند؛ مدیریت هتل، مدیریت گردشگری و جهانگردی، مدیریت تشریفات، مدیریت غذا و نوشابه، صندوقداری هتل، مهمانداری هواپیما، قطار، کشتی‌های مسافرتی، رزرویشن هتل، آشپزی و قنادی، واحدهای پذیرایی و اقامتی، مؤسسات ملی و جهانگردی، شرکت‌های حمل و نقل هوایی به عنوان راهنمای تور، کارمند فروش بلیت، کار در هتل‌ها، پانسیون‌ها و مراکز اقامتی دولتی و غیر دولتی، مدیر یا کارمند پذیرایی در رستوران‌ها، تالارها، کافی‌شاپ‌ها، متصدی امور پذیرش و اطلاعات، متصدی امور طبقات و منسوجات، متصدی اماکن عمومی، متصدی رختشویی، متصدی خانه‌داری، متصدی امور پذیرایی در هتل و متصدی آماده‌سازی غذا و شیرینی.
