استخدام کارشناس مشاور تحصیلی
کارشناس مشاور تحصیلی کیست؟
کارشناس مشاوره تحصیلی معمولا معلم یا مدیری است که از روال روزمره کار رویگردان است، اما هنوز علاقه به فعالیت در زمینه‌های آموزشی است. او به دنبال آن است که اثر مثبتی بر روند تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان بگذارد. بیشتر مشاوران تحصیلی در جستجوی فرصتی هستند تا تغییر معناداری در فرآیند تعلیم و تعلم ایجاد کنند.
کارشناس مشاوره تحصیلی از توانایی‌ها و مهارت‌هایی برخوردار است که به او این امکان را می‌دهد تا در سطوح تحصیلی مختلف به همکاری با آموزگاران، مدیران، دانش‌آموزان و والدین آنها بپردازد. تمرکز کاری او بر آموزش و ارائه مشاوره به معلمان و محصلین در مورد تکنولوژی های جدید، مدیریت کلاس‌ها، موفقیت دانش‌آموزان و غیره است.
وظایف کاری یک کارشناس مشاور تحصیلی
مشاوران تحصیلی دارای وظایف متعددی است از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• ارائه مشاوره و راهنمایی به آموزگاران، والدین، مدیران مدارس و مسئولان دولتی
• کمک به ایجاد تغییرات مؤثر در برنامه‌های درسی بر اساس داده‌های آماری
• بررسی و مطالعه روند تحصیلی دانش‌آموزان جهت تغییر برنامه‌ها و مواد درسی
• ارائه گزارش‌هایی در مورد کارآمدی نظام های جاریِ آموزشی
• پیشنهاد استراتژی‌ها و ساز و کارهایی برای ارتقای سطح کیفی آموزش و کمک به اتخاذ سیاست‌های مناسب و کارآمد
• طراحی دوره‌های آموزش جدید و ارائه کارگاه‌های تربیت معلم
• توصیه مواد آموزشی متفاوت و جدید
• به کار گرفتن فناوری‌های جدید و راهنمایی معلمان و محصلین در استفاده کردن از این فناوری‌ها
• مساعدت در همبسته و همساز کردن نظام‌های آموزشی جهت جلوگیری از افزایش موارد ترک تحصیل
• پیشنهاد برنامه‌های دخالت آکادمیک
• نظارت بر آموزش آنلاین
• سازگار کردن دانش‌آموزان با محیط‌های مناسب آموزشی و ارائه برنامه‌ریزی‌های دقیق درسی
• راهنمایی دانش‌آموزان در انتخاب دانشگاه و رشته تحصیلی دانشگاهیِ مناسب با استعدادها و توانایی‌ها و علایق آنان
• نشست و مذاکره با مدیران، معلمان در مورد طرح‌ها، برنامه‌ها و بودجه‌های تحصیلی
چرا استخدام کارشناس مشاوره تحصیلی مهم است؟
برنامه‌ریزی تحصیلی و درسی، کاری بسیار دشوار و حساس است و می‌تواند برای دانش‌آموزان و والدین آنان بسیار دلهره‌آور و نگران‌کننده باشد. والدین دانش‌آموزان در پی کمک کردن به فرزندان خود هستند تا آنان بتوانند این مرحله حساس از زندگی خود را با موفقیت بگذرانند. این کار مستلزم ایجاد تعادل در مخارج زندگی برای پرداخت هزینه‌های تحصیلی فرزندان است.
دانش‌آموزان نیز می‌کوشند تا تصمیم درستی در مورد شغل آینده خود بگیرند و در عین حال، نگرانی و دلهره چگونگی رسیدن به این هدف، بر پیشرفت تحصیلی آنان اثر منفی نگذارد. آنان هیجان غریبی در مورد فرصت‌های آتی زندگی خود دارند و می‌خواهند بدانند چطور به آسانی می‌توانند به موفقیت برسند.
با این وصف، جای شگفتی نیست که بسیاری از خانواده‌ها به دنبال استخدام کارشناس مشاوره تحصیلی هستند تا از پس این مشکلات و نگرانی‌ها به راحتی برآیند. سه دلیل مهم برای استخدام یک مشاور تحصیلی عبارت‌اند از:
• هزینه به‌صرفه
هنگامی که دانش‌آموزان برای کنکور و امتحانات آماده می‌شوند، آخرین چیزی که میل دارند به آن فکر کنند صرف هزینه‌های بیشتر است. بنا بر این اگر یک دانش‌آموز می‌تواند تمام کارها را خود به تنهایی انجام دهد، دیگر چه نیازی به مشاور تحصیلی خواهد داشت؟ این کار در نظر آسان و در عمل بسیار دشوار است. برای بسیاری از دانش‌آموزان، این کار بسی فراتر از ثبت‌نام ساده در کنکور است. یک مشاور تحصیلی خوب می‌تواند کلید حل مشکلات باشد. مشاوران تحصیلی به ظرائف و ریزه‌کاری‌های برنامه‌ریزی تحصیلی که فرآیندی بسیار وقت‌گیر و دلهره‌آور است وارد هستند.
مشاوران تحصیلی قادراند به شما در مورد این که چطور، کی و کجا قدم‌های لازم را برای پذیرفته شدن در دانشگاه بردارید، مشاوره و راهنمایی دهند. در درازمدت، صرف هزینه‌ای اندک برای استخدام یک کارشناس مشاوره تحصیلی، موجب صرف‌جویی کلانی در پول و زمان خواهد شد.
• آرامش ذهنی
با وجود یک مشاور تحصیلیِ مورد اعتماد، دانش‌آموزان مسیر امن‌تری را طی خواهند کرد. چرا که می‌دانند کسی در کنارشان هست که از اطلاعات مهم و برنامه‌های دقیق، غافل نیست. مشاوران تحصیلی با ارائه مشاوره‌های کارساز، دانش‌آموزان را در انتخاب رشته تحصیلی، دانشگاه و برنامه‌های درسی یاری می‌رسانند. با وجود آنان، دانش‌اموزان با فراغ بال و آرامش ذهنی می‌تواند دروس خود را مطالعه کند و به مشکلات فکر نکند.
• صرفه‌جویی در زمان
دیگر مزیت استخدام کارشناس مشاوره تحصیلی، صرفه‌جویی در زمان است. در نهایت، دانش‌آموزان هر قدر هم که در مورد برنامه‌ریزی درسی بدانند وقت محدودی دارند. با شروع آمادگی برای آزمون کنکور و امتحانات دیگر، دیگر وظایف دانش‌آموزان همچنان سر جای خود باقی هستند. فرآیند برنامه‌ریزی درسی ممکن است آن گونه که در اول کار به نظر می‌رسد، آسان نباشد. عموما این کار زمان کمتری را برای پرداختن به امور دیگر باقی می‌گذارد.
یک مشاور تحصیلی خوب می‌تواند کارهای پشت پرده را به عهده بگیرد. او می‌تواند فرصت‌های مناسب تحصیلی را جستجو کند، برنامه‌ریزی دقیق درسی را انجام دهد و همزمان دانش‌آموز را در مورد نیازها و اقدامات لازم، مطلع و آماده کند. با وجود او دانش‌آموز می‌تواند با آزادی بیشتر به امور تحصیلی و زندگانی خود پرداخته و مسیر موفقیت را با شتاب بیشتری بپیماید.
مهارت‌ها و توانایی‌های لازم برای یک کارشناس مشاوره تحصیلیِ خوب
یک کارشناس مشاوره تحصیلی خوب باید از موارد مهارتی زیر برخوردار باشد:
• قدرت تحلیل بالا و مهارت در تصمیم‌گیری
• توجه به جزئیات، وقت‌شناسی و نظم و انضباط
• علاقه و اشتیاق به کمک کردن به دیگران
• قدرت برنامه‌ریزی و سازماندهی امور
• دلسوزی و اجتماعی بودن: توانایی ارائه و پیشنهاد راه‌حل و ایجاد رابطه با دانش‌آموزان، معلمان و مسئولان مدارس
• مهارت در تشخیص مسائل و مشکلات و بارش فکری برای یافتن پاسخ‌های احتمالی
• بهره‌مندی از مهارت بالا در نوشتن و مهارت‌های ارتباطی
• توانایی همکاری با دیگر اعضای گروه‌های آموزشی و نیز توانایی فعالیت فردی و مستقل
• توانایی مدیریت بهینه زمان و آمادگی برای انجام کار در فرصت‌ها و فرجه‌های کوتاه
• علاقه به سفر و کار در محیط‌های مختلف آموزشی
• داشتن مدرک تحصیلی مرتبط با مشاوره، روانشناسی، جامعه‌شناسی و ...
انواع کارشناسان مشاور تحصیلی
بطور کلی می‌توان کارشناسان مشاوره تحصیلی را به سه گروه عمده تقسیم کرد:
• مشاوران مدارس و مؤسسات آموزشی
مدارس و مؤسسات آموزشی برای تحلیل روند آموزشی دانش‌آموزان و دریافت مشاوره جهت ارتقای سطح تصمیمات و برنامه‌های آموزشی به استخدام مشاوران تحصیلی می‌پردازند. کارشناسان مشاوره تحصیلی معمولا در چنین مواردی به بررسی برنامه‌ها، سیساست‌گذاری‌ها و اولویت‌ها می‌پردازند. این کارشناسان با آموزش کادرهای مدارس و مشاوره دادن به مدیران و ارائه راهکارهای ابتکاری به یاری مدارس می‌شتابند.
• مشاوران خصوصی برای دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان
برخی از مشاوران تحصیلی به عنوان مشاور مستقل به طور انفرادی با دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان کار می‌کنند. این امر موجب می‌شود که مشاور کار دقیق‌تر و محدودتری انجام دهد. این مشاوران با برنامه‌ریزی دقیق دانش‌آموز را به سوی هدف تحصیلی مناسب سوق می‌دهند. برخی از این مشاوران با دانش‌آموزان ورزشکار، پرخطر و دانش‌آموزانی که مشکلات مهاجرتی دارند کار می‌کنند.
• مشاوران دولتی جهت تولید محصولات آموزشی
نوع سوم کارشناسان مشاوره تحصیلی بر روی پروژه‌های مربوط به انتشار کتاب‌های درسی و با شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی کار می‌کنند. تمرکز این گروه از مشاوران بر روی ایجاد محصولات آموزشی کلان برای دانش‌آموزان، معلمان و مدارس جهت بهبود وضعیت آموزشی است. مشاوران دولتی معمولا به گردآوری و ارزیابی داده‌ها و اطلاعات پرداخته و بر همین اساس به مسئولان دولتی مشاوره می‌دهند.
تحصیلات لازم برای کارشناس مشاوره تحصیلی
برای فعالیت در رشته کارشناسی مشاوره تحصیلی، لازم است که متقاضیان حداقل دارای مدرک کارشناسی باشند. البته برخی از مراکز و مؤسسات آموزشی ترجیح می‌دهند که متقاضیانِ دارای مدرک کارشناسی ارشد را به خدمت بگیرند. اگرچه بهتر است که مدرک مورد نظر در رشته‌های مرتبطی همچون علوم تربیتی، برنامه‌ریزی درسی و علوم شناختی باشد، مشاوران تحصیلی ممکن است از دیگر رشته‌ها نیز وارد این حوزه شوند.
بازار کار و وضعیت استخدام کارشناس مشاوره تحصیلی
از آنجا که زمینه شغلی کارشناس مشاوره تحصیلی محدود به حیطه آموزش است، طبیعی است که بیشترین موارد استخدامی او نیز مرتبط با محیط‌های آموزشی خواهد بود. موارد زیر از جمله این محیط‌های آموزشی هستند:
• مدرسه های دولتی و غیر انتفاعی
• سازمان‌ها و مؤسسات خصوصی و عمومی آموزشی
• مؤسسات مربوط به آمادگی برای کنکور
• مهد کودک‌ها و پیش دبستانی‌ها
• وزارت آموزش و پرورش
• کار انفرادی و خصوصی با دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان
درآمد کارشناس مشاور تحصیلی
درآمد کارشناس مشاوره تحصیلی بسته به این که به طور مستقل یا در یک مؤسسه یا سازمان آموزشی فعالیت کند، متفاوت است. عواملی همچون میزان تخصص و تجربه کاری می‌تواند اثر محسوسی در درآمد مشاوران تحصیلی داشته باشد. متاسفانه در کشور ما ایران، آمار رسمی‌ای در این مورد در دست نیست. اما طبق گزارش سازمان کار آمریکا، میانگین درآمد ماهانه یک مشاور تحصیلی ۶۴.۴۵۰ دلار است. ده درصدِ کم‌درآمدِ مشاوران تحصیلی، کمتر از ۳۶.۳۶۰ دلار و ده درصدِ پردرآمدِ مشاوران تحصیلی نیز بیش از ۱۰۲.۲۰۰ دلار درآمد دارند.
