استخدام مترجم زبان ترکی استانبولی
مترجم زبان ترکی استانبولی کیست؟
مترجم زبان ترکی استانبولی به فردی گفته می‌شود که بتواند با شیوایی و سلاست کامل، گفتار و نوشتار ترکی استانبولی را به زبان مقصد یا مادری خود و بالعکس برگرداند. این کار علاوه بر اینکه یک دانش و مهارت به شمار می‌شود، نوعی هنر و خلاقیت نیز هست، زیرا انتخاب معادل‌های مناسب برای واژه‌ها و عبارات، مستلزم طبعی بلند و فهمی عمیق از هر دو زبان است. افزون بر این، ترجمه نباید به شیوه لفظ به لفظ باشد. بهتر آن است که مترجم، واحد ترجمه را عبارت و جمله قرار دهد. مترجمان خام‌دست و تازه‌کار معمولا درک درستی از فرآیند ترجمه ندارند و به همین دلیل واحد ترجمه را لفظ گرفته و در نتیجه مرتکب اشتباهات فاحش می‌شوند. این اشتباهات، به‌ویژه در ترجمه اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها نمود بیشتری پیدا می‌کند.
زبان ترکی استانبولی
ترکی استانبولی که به آن ترکی ترکیه نیز گفته می‌شود، از زبان‌های شاخه اوغوزِ زبان‌های ترکی به شمار می‌رود. رواج این زبان از دیگر زبان‌های شاخه ترکی بیشتر است و در حدود ۸۸ میلیون نفر در اقصی نقاط جهان به این زبان سخن می‌گویند. اصلی‌ترین مرکز تجمع گویش‌وران این زبان کشور ترکیه است، اما ترکی استانبولی در کشورهایی همچون عراق، بلغارستان، کوزوو، آلبانی، یونان و مقدونیه نیز دارای گویش‌وران فراوانی است. هر سال، عده فراوانی از ترک‌ها نیز به اروپای غربی و به‌ویژه کشور آلمان مهاجرت می‌کنند که این رخداد نیز به گسترده‌تر شدن دامنه گویش‌وران این زبان کمک می‌کند.
امپراتوری عثمانی که بیش از ششصد سال دوام آورد، موجب گسترش این زبان در پیرامون ترکیه و به‌ویژه در اروپای شرقی شد. در این دوره زبان‌های عربی و به‌‌خصوص فارسی نفوذ و رواج فراوانی در ترکی استانبولی داشتند به‌طوری که فارسی تا مدت‌ها زبان دربار عثمانی بود و لغات و اصطلاحات فارسی شیوع فراوانی در شعر و ادبیات دوره عثمانی داشت. اما با فروپاشی دولت عثمانی و به قدرت رسیدن مصطفی کمال آتاترک در سال ۱۹۲۸، بسیاری از این لغات و اصطلاحات حذف و الفبای لاتین نیز جایگزین الفبای فارسی و عربی شد. این امر، اثری منفی بر رابطه نسل‌های جدید ترک و تاریخ و ادبیات گذشته این کشور نهاد.
چرا استخدام مترجم زبان ترکی استانبولی دارای اهمیت است؟
ترکیه دارای مزایای فراوانی است که ارتباط با این کشور را برای بسیاری از کشورهای دیگر ضروری می‌کند. بدیهی است که مهم‌ترین ابزار برای ایجاد چنین رابطه‌ای زبان است. استخدام مترجم زبان ترکی استانبولی کمک فراوانی به تسهیل و گسترش روابط تجاری، علمی، فرهنگی و هنری خواهد کرد. از مهم‌ترین دلایلی که استخدام این مترجمان را الزامی می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• جمعیت فراوان گویش‌وران
زبان ترکی استانبولی به دلیل تعداد کسانی که به آن تکلم می‌کنند دارای اهمیت فراوانی است. زبان مادری حدود ۷۵ میلیون نفر ترکی استانبولی است، به همین دلیل این زبان جزو پانزده زبان مادری دنیاست دارای بیشترین گویش‌ور مادری است. جامعه‌های زبانی دیگری نیز در منطقه بالکان و قفقاز و نیز چندین کشورِ اروپای غربی نظیر آلمان که پذیرای خیل عظیم مهاجران ترک است، وجود دارند. پانزده میلیون نفر دیگر نیز ترکی استانبولی را زبان دوم خود می‌دانند. طبق اعلام وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا، زبان ترکی استانبولی از زبان‌های مهم و کلیدی دنیاست.
• اقتصاد روبه‌رشد کشور ترکیه
برخی از صاحب‌نظران، ترکیه را جزو کشورهای توسعه‌یافته طبقه‌بندی می‌کنند. افزون بر این بسیاری از اقتصاددانان، کشور ترکیه را در رده کشورهای تازه‌صنعتی‌شده محسوب کرده و آن را در زمره بیست کشور صنعتی دنیا جای می‌دهند. در سال‌های اخیر، ترکیه شاهد رشد اقتصادی کلانی بوده است به‌گونه‌ای که در میان اقتصادهای نیرومند اروپا حائز رتبه ششم شده است. از لحاظ شمارِ میلیاردرها نیز شهر استانبول با داشتن ۳۵ نفر میلیاردر، دارای رتبه چهارم در جهان است و گوی سبقت را از شهرهایی همچون لس‌آنجلس، دالاس، توکیو و هنک‌کنگ ربوده است. از صنایع بزرگ ترکیه می‌توان به صنایع نساجی، پالایش نفت، صنایع شیمیایی، فولاد و ذوب‌آهن، صنایع غذایی و ماشین‌سازی اشاره کرد. با چنین رشدی در اقتصاد، بدیهی است که بسیاری از کشورها از جمله کشورهای همسایه خواستار همکاری و عقد قرارداد با صنایع مختلف کشور ترکیه باشند. از این رو، مترجمان زبان ترکی استانبولی بازار کار شکوفایی در این حوزه خواهند داشت، چرا که این روابط تجاری بدون دانش و تجربه آنها امکان‌پذیر نخواهد بود.
• صنعت گردش‌گری پویا و نیرومند
سالانه بیش از ۲۵ میلیون گردش‌گر از مناطق مختلف ترکیه دیدن می‌کنند. از لحاظ تعداد گردش‌گر، ترکیه در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد. در سال ۲۰۱۹، ترکیه با جذب ۵۱ میلیون نفر از گردش‌گران سراسر جهان، حائز ششمین رتبه در میان پربازدیدترین مقصدهای توریستی شد. ۱۱ هتل از هتل‌های بزرگ ترکیه در میان ۱۰۰ هتل برتر جهان قرار دارند، یعنی تقریبا یک‌دهم هتل‌های برتر جهان در ترکیه قرار دارند. وجود گردش‌گاه‌های توریستی فراوان، سواحل مدیترانه‌ای زیبا، آثار باستانی مختلف و قرار گرفتن در میان دو قاره اروپا و آسیا، ترکیه را به مقصدی مفرح و زیبا برای بازدیدکنندگان خارجی بدل کرده است.
ایرانیان نیز از دیرباز ترکیه را به عنوان یکی از مقصدهای توریستی خود انتخاب کرده‌اند. به‌طور مثال در ۸ ماه نخستِ سال ۲۰۱۹، نزدیک به یک‌ونیم میلیون نفر ایرانی وارد ترکیه شده‌اند. این تعداد گردش‌گر، ایران را به پنجمین کشوری بدل کرده است که گردش‌گر به ترکیه می‌فرستد.
مهارت‌ها، توانایی‌ها و ویژگی‌های لازم برای مترجم ترکی استانبولی
برخی بر آن‌اند که دانستن دو زبان یا همان دوزبانه بودن برای کار ترجمه کافیست، غافل از این که ترجمه فرآیندی پیچیده، ظریف بوده و نیازمند به یادگیری است. افراد دوزبانه تنها مصرف‌کنندگان زبان‌اند ولی مترجمان در شناخت زبان متخصص هستند. مترجم زبان ترکی استانبولی برای آن که بتواند در شغل خود مراحل موفقیت‌آمیزی را پشت سر بگذارد، باید حداقل دارای مهارت‌ها و ویژگی‌های زیر باشد:
• مهارت نوشتاری بالا
در نهایت، نوشتار است که به دست مخاطب مورد نظر خواهد رسید. مترجمان نه تنها معنای متن اصلی را منتقل می‌کنند، بلکه از سطح لغات نیز فراتر می‌روند. یعنی متن را چنان به روانی ترجمه می‌کنند که مخاطب اثری از ترجمه بودن آن احساس نمی‌کند. حتی اگر معنا نیز به دقت منتقل شود، ترجمه یک متن کاملا رسمی به زبان محاوره و غیررسمی یا بالعکس منظور نویسنده متن اصلی را برآورده نخواهد کرد.
• آشنایی با فرهنگ زبان مقصد
این نکته بسیار مهم است، زیرا متن‌های نوشتاری معمولا برخی از مسائل و اطلاعات را در مخاطبان خود مسلم فرض می‌کنند. در ترجمه چنین فرض‌هایی را نمی‌توان کرد. در نتیجه، وظیفه مترجم است که چنین مسائلی را شناسایی کرده اطلاعات زمینه‌ایِ مناسب را در اختیار خواننده قرار دهد.
• به‌روز بودن در شناخت زبان و فرهنگ خودی
لازم است که مترجم از دگرگونی‌های زبان و فرهنگ مادری خود نیز آگاه باشد. شناخت نادرست از مخاطب و سطح دانش او باعث خواهد شد که مترجم زبان مناسبی را در انتقال مفاهیم و معانی به خدمت نگیرد و در نهایت موجب سردرگمی و بدفهمی مخاطب شود. استفاده از لغات و اصطلاحات کهنه و منسوخ نیز بر این سوءفهم خواهد افزود.
• آشنایی با موضوع متنی که مورد ترجمه است
بسیاری از مترجمان در موضوع خاصی دارای تخصص هستند. این تخصص، فهم عمیق‌تری از متون تخصصی‌تر را در اختیار آنان قرار داده و بر سرعت ترجمه نیز می‌افزاید. تخصص، مترجم را قادر می‌سازد تا هم‌زمان متن را تحلیل کرده و دقت و ظرافت بیشتری را نیز وارد کار کند. همچنین، تخصص باعث می‌شود که ابهام و ایهام موجود در متن نیز به میزان قابل‌توجهی زدوده شود.
• تبحر در جستجو و پژوهش
ممکن است مترجم در زمینه‌های خاصی، دچار تردید و ناآگاهی در مورد جزئیات شود. این بدان معناست که مترجم باید توانایی پژوهشیِ کارآمدی داشته باشد. لغت‌نامه کافی نیست، زیرا ممکن است مترجم مجبور شود برای کسب اطلاعات بیشتر به دانش‌نامه‌ها و کتاب‌های تخصصی مراجعه کند. دقت در انتخاب معادل‌های مناسب نیز مستلزم پژوهش کافی می‌باشد.
بازار کار و وضعیت استخدام مترجم ترکی استانبولی
مترجم زبان ترکی استانبولی بنا بر سوابق، علایق و خصائص روانی خود می‌تواند در موقعیت‌های شغلی زیر مشغول کار شود:
• ترجمه آثار ادبی بزرگان شعر و رمان ترکیه
• تدریس زبان ترکی استانبولی به صورت خصوصی یا در مؤسسه‌های آموزش زبان
• فعالیت در وزارت امور خارجه به عنوان مترجم و محقق
• همکاری با سفارت ترکیه در ایران
• استخدام در شرکت‌ها و سازمان‌های صنعتی و تجاری ایرانی و ترک به عنوان مترجم یا منشی
• فعالیت در آژانس‌های مسافرتی و گردش‌گری به عنوان مترجم و راهنمای تور
• همکاری با جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و گردهمایی‌هایی که نیاز به مترجم ترکی استانبولی دارند
• اشتغال در روزنامه‌ها، مجلات و انتشاراتی‌هایی که نیازمند مترجم ترکی استانبولی هستند
• ترجمه آزاد در اینترنت
میزان درآمد مترجم زبان ترکی استانبولی
مترجمان ترکی استانبولی درآمد یکسانی ندارند، زیرا دارای سابقه، سواد تخصصی و زمینه‌های کاری متفاوتی هستند. مضاف بر این، متن‌ها نیز به تناسب پیچیدگی و تخصصی بودن‌شان دارای دستمزدهای واحدی نیستند. با کمال تاسف، آمار رسمی و موثقی درباره درآمد این مترجمان در ایران موجود نیست. اما در خارج از ایران و مثلا در شهر نیویورک بنا بر اطلاعات موجود در سایت ایندید، میزان درآمد ساعتی یک مترجم زبان ترکی استانبولی تقریبا ۲۲ دلار است.
